કૃષિનવલ - ૨

ચાલો, ઔષધ વાવીએ

– ડૉ. નીરજ મહેતા

પૂર્વકથા : ‘ચાલો, ઔષધ વાવીએ’ના પ્રથમ ચાસ માં તમે વાંચ્યું કે ડૉ. સિયા પોતાના ઘરની ગૅલેરીમાં ઊભી રહીને તેણે જાતે નર્ચર કરેલા ગાર્ડનને ઉદાસ મને જુએ છે. સિયા વિચારોમાં ખોવાયેલી હોય છે બરાબર ત્યારે જ ધીમે ધીમે કોઈ આવીને એની પાછળ ઊભું રહી જાય છે, એના હાથ લંબાય છે અને સિયાની પાછળ એના ગળા તરફ આગળ વધે છે. હવે, આગળ વાંચો...

 દ્વિત્તીય ચાસ

સિયા કંઈક વિચારોમાં ખોવાયેલી હતી અને બરાબર ત્યારે જ એની પાછળ કંઈક સંચાર થયો. એ પોતાની ઉદાસીમાં એટલી ડૂબેલી હતી કે એને કંઈ જ સંભળાયું નહીં. ધીમે ધીમે કોઈ આવીને એની પાછળ ઊભું રહી ગયું. એના હાથ લંબાયા અને સિયાની પાછળ એના ગળા તરફ આગળ વધ્યા અને... એણે અચાનક સિયાની આંખો દાબી દીધી. સિયા માટે એ નવું નહોતું. તેને ખબર પડી ગઈ હતી કે એ અમન જ હતો. અમન - તેનો હસબન્ડ, મિત્ર, બધું જ. એ ઘણી વાર ગૅલેરીમાં ઊભી હોય ત્યારે અમન આમ જ આવીને આંખો દાબતો. સિયા પૂછતી, ‘અમન, વ્હાય આર યુ ડુઇંગ ધિસ ચાઇલ્ડીશ એક્ટ? મને તો ખબર પડી જ જાય ને કે તું જ છે. અહીં આપણા સિવાય બીજું છે જ કોણ?’ અમન હસીને કહેતો, ‘ખબર તો હોય જ. પણ એ બહાને આપણે એકબીજાને થોડીવાર પણ સરપ્રાઇઝિંગ ફીલ કરાવી શકીએ, ભલે એ બે સેકન્ડ જ હોય, પણ મજા આવે. એનાથી પ્રેમ વધે, યુ સી.’ સિયા ખોટો ગુસ્સો બતાવતાં કહે, ‘બસ, બસ, આટલો બધો છલોછલ પ્રેમ ઢોળાય ન જાય ક્યાંક?’ પછી બન્ને હસી પડે. પણ આજે તે શુષ્કતાથી ઊભી રહી, કોઇ પ્રતિક્રિયા વિના. અમન બોલ્યો, ‘શું થયું સિયા? નૉ રિસ્પોન્સ એટ ઓલ? ઇઝ એવરિથિંગ ઓકે?’ કોઈ જવાબ નહીં. ચહેરા પરના ભાવમાં જરા પણ ફેરફાર નહીં.

આવું ભાગ્યે જ બનતું પરંતુ અમનને ખબર હતી કે શું કરવું જોઈએ. તેણે હળવેથી સિયાના ખભે હાથ મૂક્યો અને કહ્યું, ‘મૂડ ઓફ? ચાલ, આજે ક્લિનિક સ્કિપ કરીએ. લેટ્સ ગો ફોર આઉટિંગ. વ્હોટ અબાઉટ અ લોન્ગ ડ્રાઈવ? હું, તું અને આપણી કાર.’ કોઈ અસર નહીં. કોઇ બીજો દિવસ હોત તો સિયા ‘યુ રિઅલી નૉ હાઉ ટુ મેક મી હેપ્પી.’ કહીને અમનને વળગી જ પડી હોત. પણ આજે એવું થયું નહીં. અરે, સિયાના ચહેરા પરથી ઉદાસીના વાદળો થોડુંયે ખસ્યા નહીં. અમને વિચાર્યું, ‘મામલો સિરીયસ લાગે છે.’ તેણે નજાકતથી સિયાનો હાથ પકડ્યો અને એને બહાર ગાર્ડનમાં દોરી ગયો. એ ધ્યાનબહાર અવશપણે દોરવાતી ગઈ. સિયાએ વારલી પેઈન્ટિંગ સ્ટાઈલમાં પેઈન્ટ કરેલા તુલસી ક્યારાની બાજુમાંથી પસાર થઈને બન્ને આંબા નીચે ઝૂલા પાસે આવ્યા. આંબા પરના ઑર્કિડમાં ઉજ્જ્વળ રંગોવાળા ફૂલો આવ્યાં હતાં. ત્યાં અછડતી નજર નાખી સિયાને બેસાડી અમને ઝૂલાને ઠેસ લગાવી. હળવા કિચૂડાટ સાથે ઝૂલો ચાલ્યો. અને અમન પોતાના વિચારોના ઝૂલામાં ઝૂલી રહ્યો.

****

આયુર્વેદ કોલેજ, જામનગર. સિયા અને અમન એન્યુઅલ ફંક્શનના એક ડ્રામા માટે સિલેક્ટ થયેલાં. બન્નેના કદકાઠી જોઈ ડિરેક્ટરે એ બન્નેને યંગ કપલનો-પ્રેમીઓનો રોલ આપ્યો હતો. ત્યારે સિયા કરતાં પણ વધુ નર્વસ અમન થઈ ગયેલો. એક તો હજુ અભિનયના શિખાઉ તબક્કામાં અને એમાં પણ એકબીજાથી બન્ને તદ્દન અજાણ. સિયા તો ફર્સ્ટ યરથી ત્યાં જ હતી. અમન હમણાં જ ટ્રાન્સફર લઈને આવેલો. એની મૂંઝવણ પામી ગયેલી સિયાએ આખી વાત એટલી લાઇટલી હેન્ડલ કરી કે અમનને થોડા સમયમાં એ બધું નોર્મલ લાગવા માંડેલું. સિયા એના પાત્રમાં એટલી ઓતપ્રોત થઈ જતી કે અમનને પણ એવું કર્યા વિના છૂટકો ન રહેતો. અને આ ફંક્શન દ્વારા એક તંદુરસ્ત મૈત્રીની શરૂઆત થઈ. આ નિર્દોષ મૈત્રી આગળ જતાં પ્રેમમાં પરિણમવાની હતી જે બન્નેમાંથી એક્કેને ખબર નહોતી. પછી તો નોટબુક એક્સચેન્જથી માંડી પ્રોજેક્ટ વર્ક્સ, ફંક્શન હૅન્ડલિંગ, નવરાત્રિ મહોત્સવ, હોળી વગેરેમાં બન્ને ખભા મિલાવીને કામ કરવા લાગ્યાં હતાં. અમનની દોડાદોડી સિયાના આઈડિયાઝને ઝડપથી સફળ બનાવતી. સિયાના ઇન્ટેલિજન્સને અમનનું ફિઝિક એક ડેડલી કોમ્બો ગણાવા લાગ્યું. સિયા મગજ નિચોવીને આઇડિયાઝ આપે અને અમને શરીર નિચોવી નાખે એના વિચારને સફળ બનાવવા. બધા એમ જ માનતા હતા કે આ બન્ને એકબીજા માટે જ બન્યા છે અને એકબીજાના ગળાડૂબ પ્રેમમાં છે. પણ અમન અને સિયા નહીં. તે બન્નેની ગરિમાપૂર્ણ મૈત્રી આ બધા આક્ષેપો અને ગૉસિપથી પર હતી.

પછી સમય આવ્યો ઇન્ટરનેશનલ સેમિનારનો. બે-ત્રણ સમિતિમાં બન્નેની નોંધણી થઈ. શિક્ષકોને પણ તેમના ટ્યુનિંગની (અને એમના સંબંધની ગરિમાની પણ) જાણ હતી એટલે મહદંશે બન્નેને સાથે જ કામ સોંપવામાં આવતા. એન.એસ.એસ. તથા આવી બધી ઇવેન્ટ્સ તેમના ઘડતર અને વ્યક્તિત્વ વિકાસ માટે જવાબદાર હતી. અને બે-ત્રણ ઉમદા શિક્ષકો પણ ખરા જેમણે એ બન્ને પાસે અમુક ખાસ પ્રોજેક્ટ સોંપીને એમની વિચાર અને કાર્ય કરવાની સીમાઓને વિસ્તારી હતી. અમન અને સિયાના બનાવેલા ચાર્ટ્સ ઘણાંખરા ડિપાર્ટમેન્ટ્સને શોભાવતાં હતાં. ઘણીવાર બન્ને એટલું કામ કરતાં કે જોનારને પણ નવાઈ લાગે કે આ બધાં છતાં બન્ને એક્ઝામમાં સારા માર્ક્સ મેનેજ કેમ કરતા હશે! બન્નેને થાકનું નામ નહોતું. હા, જ્યારે લાયબ્રેરીમાં બન્ને વાંચતા હોય ત્યારે એવું બનતું કે થોડીવાર પછી ટેબલ પર માથું મૂકી અમન સૂઈ ગયો હોય. સિયા તેને જગાડતી નહીં અને શોર્ટનોટ્સ બનાવતી રહેતી. જે પરીક્ષા વખતે વાંચીને અમન ખૂબ આસાનીથી સારા માર્ક્સ લઈ આવતો. મોટેભાગે સિયા ફર્સ્ટ આવતી, અને અમન સેકન્ડ. હા એકવાર અમન ફર્સ્ટ આવેલો ત્યારે એને એટલી નવાઈ લાગેલી કે એણે યુનિવર્સિટીમાં એપ્લિકેશન કરી પેપર રિચેક કરાવેલા. જો કે, સિયા તેનાથી એક જ માર્ક પાછળ હતી. આજે પણ બન્ને એ વાત યાદ કરીને હસતાં.

સેમિનાર દરમ્યાન આર.સી.સી. હૉલમાં થતાં પ્રેઝન્ટેશન્સ વચ્ચે બન્નેને શ્રોતાઓને બાંધી રાખવાનું એટલે કે કોમ્પેરિંગનું કામ અપાયું હતું. આર.સી.સી. હૉલની બેન્ચિસનું બાંધકામ બાકીના ક્લાસિસ કરતાં અલગ રીતે કરવામાં આવ્યું હતું. દરેક પાછળની બેન્ચની જમીનથી ઊંચાઈ વધારતાં છેલ્લી બેન્ચ પર ઉભેલાનું માથું છતને અડે એવું બાંધકામ હતું. એના કારણે દરેક વિદ્યાર્થીના ચહેરા શિક્ષકને દેખાતા હોય. જો કે આવી ગોઠવણના કારણે જ એકવાર અમને શરત લગાવી હતી કે હું ચાલુ ક્લાસમાં સૂઈ જઈશ. જ્યાં દરેકના ચહેરા અને દરેકની હરકતો તરત દેખાઈ આવે એવા આર.સી.સી હોલમાં એ અશક્ય જ હતું એમ માનીને તેના ક્લાસમેટ નિનાદે એની સાથે શરત લગાવી હતી. અને ત્રણ બેન્ચથી વધુ પાછળ નહીં જ સૂવાનું એવી પણ શરત મૂકી હતી જે અમને તોફાની સ્મિત સાથે કબૂલ રાખી હતી. અને પછી અમન શરત જીતી ગયેલો. અને નિનાદ અમન તથા સિયાને દીપક જ્યુસ સેન્ટરમાં ડ્રાયફ્રુટ જ્યુસ પીવા લઈ ગયેલો. અમને બેન્ચ ઊંચી હોવાનો જ ફાયદો ઉઠાવેલો. જ્યાં ચાર જણ બેસી શકે એવી લાંબી અને આઠ ફૂટની ઊંચાઈવાળી ત્રીજી બેન્ચ પર છેડે એક મિત્રને બેસાડીને અમન આડો સૂઈ ગયો. છેલ્લે સુધી શિક્ષકનું ધ્યાન જ ગયું નહીં અને અમન શરત જીતી ગયો.

પણ આજે આર.સી.સી હોલ ખચાખચ ભરેલો હતો. આ સિવાય પણ અન્ય બે સ્થળોએ પ્રેઝન્ટેશન ચાલુ હતાં. જેને જ્યાં વધુ રસ પડે ત્યાં જવાની છૂટ હતી. સિયાએ પોતાની આગવી સ્ટાઇલમાં ઉડુપીથી આવેલા ડૉ. રાવને એમનું પ્રેઝન્ટેશન આપવા આમંત્ર્યા ત્યારે એ નહોતી જાણતી કે આ પ્રેઝન્ટેશન તેના માટે એક માઇલસ્ટોન સાબિત થવાનું છે. આયુર્વેદમાં દ્રવ્યગુણવિજ્ઞાન પર પીએચ.ડી. થયેલા ડૉ. રાવ એકદમ સાદા પોષાકમાં સજ્જ હતા. એલ.સી.ડી. પ્રોજેક્ટરના આછા ઉજાસમાં પણ તેમનો ચહેરો તેજસ્વી લાગતો હતો. પ્રથમ સ્લાઈડમાં તેમનું નામ અને હોદ્દો વિષય અને એક ગ્રાફિકની નીચે ઝળહળતાં હતાં. તેમનો ભારેખમ અવાજ આર.સી.સી. હોલમાં ગૂંજી રહ્યો.

‘સૌથી પહેલાં તમને કહી દઉં કે હું અહીં ભાષણ કરવા નથી આવ્યો.’ આખા હોલમાં હાસ્યનું મોજું ફરી વળ્યું. ‘હું અહીં ઉપદેશ દેવા પણ નથી આવ્યો. કારણ કે ભાષણ અને ઉપદેશથી માંસ્યાદિ ક્વાથ કરતાં પણ વધુ સહેલાઈથી અને સારી ઊંઘ આવે છે.’ ફરી હાસ્ય. થોડા ગંભીર ચહેરે ડૉ. રાવે કહ્યું, ‘હું અહીં આયુર્વેદના વારસાને આવનારી પેઢીઓ સુધી પહોંચાડવા તમને અપીલ કરવા ટહેલ નાખવા માટે આવ્યો છું.’ આખા હૉલમાં ચણભણાટ. અને રાવનો મક્કમ સ્વર, ‘ખરેખર હું તમારી ઊંઘ ઉડાડવા આવ્યો છું. તમને જગાડવા આવ્યો છું.’ હૉલમાં પિન-ડ્રોપ સાયલન્સ... (ક્રમશઃ)

શું આપ આ કૃષિ નવલનો આગળનો અંક વાંચવા માંગો છો...???

મિત્રો, ગુજરાતની આ સૌપ્રથમ કૃષિ નવલ કથા અંગે આપના પ્રતિભાવો અમારા ફેસબુક પેજ 

https://www.facebook.com/SamruddhKheti/

અથવા વ્હોટ્સએપ નં. +91 7600056587 પર પણ આપી શકો છો.