महाशिवरात्रि

ॐ ॐ ॐ

नमामि शमीशान निर्वाण रूपं विभुं व्यापकं ब्रम्ह्वेद स्वरूपं।
निजं निर्गुणं निर्विकल्पं निरीहं चिदाकाश माकाश वासं भजेयम।

निराकार मोंकार मूलं तुरीयं गिराज्ञान गोतीत मीशं गिरीशं।
करालं महाकाल कालं कृपालं गुणागार संसार पारं नतोहं।
तुषाराद्रि संकाश गौरं गम्भीरं मनोभूति कोटि प्रभा श्री शरीरं।
स्फुरंमौली कल्लो लीनिचार गंगा लसद्भाल बालेन्दु कंठे भुजंगा।
चलत्कुण्डलं भू सुनेत्रं विशालं प्रसन्नाननम नीलकंठं दयालं।
म्रिगाधीश चर्माम्बरम मुंडमालं प्रियम कंकरम सर्व नाथं भजामि।
प्रचंद्म प्रकिष्ट्म प्रगल्भम परेशं अखंडम अजम भानु कोटि प्रकाशम।
त्रयः शूल निर्मूलनम शूलपाणीम भजेयम भवानी पतिम भावगम्यं।
कलातीत कल्याण कल्पान्तकारी सदा सज्ज्नानंद दाता पुरारी।
चिदानंद संदोह मोहापहारी प्रसीद प्रसीद प्रभो मन्मथारी।
न यावत उमानाथ पादार विन्दम भजंतीह लोके परे वा नाराणं।
न तावत सुखं शान्ति संताप नाशं प्रभो पाहि आपन्न मामीश शम्भो ।
ॐ ॐ ॐ

https://www.youtube.com/watch?v=7QtNuM7Ntig

પ્રેમની કિંમત કોણ જાણે ?

વાર્તાઓ હંમેશા સત્ય જ હોય તે જરૂરી નથી હોતું. ઘણી વખત સત્યને સમજાવવા કલ્પનાનો આશરો પણ લેવામાં આવતો હોય છે. આવી જ એક કાલ્પનિક કથા આજે આપણે જોઈએ :

એક વખત પ્રેમ, આનંદ, સમૃદ્ધિ, પાપ, હતાશા, નિરાશા, અહંકાર, લોભ વગેરે જેવા ઘણાબધા આંતરિક તત્વો સાથે મળી, એક નાનકડા વહાણમાં બેસી, સમુદ્રની સહેલ પર ગયા હતા. સૌ પોતપોતાની રીતે પ્રવાસને માણતા હતા એવામાં અચાનક આ તત્વો વચ્ચે કોઈક વાતે વાંકુ પડ્યું. ઝઘડો વધ્યો, વહાણ હાલક-ડોલક થવા લાગ્યું અને છેવટે એક ખડક સાથે અથડાઈને વેરણ-છેરણ થઇ ગયું.

તૂટેલા વહાણનો જે કોઈ હિસ્સો હાથમાં આવ્યો તે પકડી સૌ બચવા માટે ફાંફા મારવા લાગ્યા. ઘણી મથામણ બાદ માંડમાંડ આ તત્વો નજીકમાં આવેલા એક વેરાન ટાપુ પર પહોંચ્યા. થોડા દિવસના રોકાણ દરમિયાન અહીંથી નીકળવા માટે સૌ કોઈ પોતપોતાની રીતે જે કઈ હાથ લાગે તેમાંથી તરાપા અને હોડી જેવા સાધનો બનાવવામાં પડ્યા. આમ થોડા દિવસોમાં પૂનમની રાત આવી. ભરતીનો સમય થતા સમુદ્રનું પાણી ટાપુ પર સતત આગળ વધવા લાગ્યુ. ડૂબતા ટાપુ પરથી બચવા માટે તે બધાં જાતે બનાવેલા હોડી-તરાપા લઈને નીકળવા લાગ્યા.

આ બધામાંથી ફક્ત એક ‘પ્રેમ’ જ એવો હતો કે જેણે ત્યાંથી નીકળવા માટેની કોઈ જ તૈયારી કરી ન હતી. ઉલ્ટું પ્રેમને તો ટાપુ અને ત્યાંની દરેક નાની મોટી વસ્તુઓ, પથ્થરો, વૃક્ષો, ફૂલોને વળગીને એણે ખુબ વહાલ કરવા લાગ્યો. સમુદ્રની વધતી સપાટી હવે ગોઠણ સુધી આવી ચુકી હતી. પ્રેમની પાસેથી જ એક સજાવેલી હોડી લઇને ‘અહંકાર’ ત્યાંથી નીકળ્યો. પ્રેમે પોતાને બેસાડવા વિનંતી કરી. પરંતુ ‘ના ભાઈ ના... મારી હોડીમાં પહેલેથી જ હિંસા, સમૃધ્ધિ અને વિનાશ બેઠેલા છે. હવે તારે બેસવા માટેની કોઇ જગ્યા વધી જ નથી.’ એમ કહીને અહંકારે પોતાની હોડી હંકારી મૂકી.

એટલામાં ભારે-ભરખમ તરાપો લઈ ત્યાંથી પસાર થતા લોભને જોઇ પ્રેમે તેને પણ વિનંતી કરી. લોભે કહ્યું, ‘જો ભાઈ, હું તને લઇ જાવ તો ખરો. પરંતુ... તેના બદલામાં તું મને શું આપીશ ? આ ‘પાપ’ને જો, તેણે મારી હોડીમાં બેસવા માટે ટાપુ પરથી એકઠા કરેલા મોતીનો ખજાનો મને આપ્યો છે.’ આ સાંભળી પ્રેમે કહ્યું, ‘હું તો આખો વખત ટાપુના કણ-કણને પ્રેમ કરવામાં વ્યસ્ત હતો એટલે બીજુ કંઇ એકઠું કરી શક્યો નથી.’ અટ્ટહાસ્ય કરતા લોભે ‘જા.. જા.. લુખ્ખા.’ કહીને પોતાનો તરાપો ભગાવી મુક્યો.

પાણી કમરે પહોંચ્યું એટલામાં કોઇના ગાવાનો અવાજ સંભળાયો. પ્રેમે જોયુ તો થોડે દૂર એક હોડીમાં આનંદ પોતાની એકલતા સાથે મસ્તીમાં ગીતો ગાતા-ગાતા જી રહ્યો હતો. પ્રેમે ખુબ બરાડા પાડ્યા પણ આનંદે તેનો અવાજ સાંભળ્યો નહી. ત્યારબાદ ત્યાંથી હતાશા અને નિરાશાની જોડી રડતા રડતા નીકળી. એ બંનેના રડવાનો અવાજ પણ એટલો ઉંચો હતો કે તેઓએ પણ પ્રેમનો અવાજ ન સાંભળ્યો. આમ, એક પછી એક ઘણા તત્વો પ્રેમની આજુબાજુમાંથી પસાર થતા રહ્યા, પરંતુ કોઈએ પ્રેમને સાથે ન લઇ ગયું.

પાણી હવે ગળા સુધી આવી ગયું હતું. સામે મોત ઊભું હોવા છતા પ્રેમ પોતાની આસપાસ રહેલી વસ્તુઓને ભરપૂર પ્રેમ કરતો રહ્યો. બરાબર એ જ સમયે ત્યાં એક સાવ અજાણી હોડી આવીને ઊભી રહી. ‘અરે મિત્ર, તું હજુ સુધી કેમ ગયો નથી ? ચાલ જલ્દી કર... મારી હોડીમાં બેસી જા.’ એમ કહી તે હોડીના અજાણ્યા નાવિકે પોતાનો હાથ લંબાવ્યો. એ હાથ પકડીને પ્રેમ તેની હોડીમાં બેસી ગયો. સરસરાટ ભાગતી હોડી પલકવારમાં જ પ્રેમના કાયમી કિનારે પહોંચી ગઈ. હજુ તો પ્રેમ તેનું નામ પુછે તે પહેલા તો એ હોડી સમુદ્રમાં સરકી ગઈ.

પ્રેમે ત્યાં કિનારે ઉભેલા જ્ઞાનને પૂછ્યું કે, ‘મિત્ર, શું તમને ખબર છે કે આ કોણ હતું ?’ જ્ઞાને કહ્યું, ‘હા.. મિત્ર, તને બચાવનાર એ સમય હતો.’ આશ્ચર્યચકિત થયેલા પ્રેમે પૂછ્યું, ‘પણ એણે નામે કેમ બચાવ્યો ?’ જ્ઞાને સ્મિત કરતા કહ્યું, ‘કારણકે માત્ર સમય જ જાણે છે પ્રેમનું મહત્વ...!!’

વાચક મિત્રો, આપણે પણ અહંકારની અવળચંડાઇમાં, લોભના લગાવમાં, આનંદના અતિરેકમાં કે હતાશાની હૈયાવરાળમાં પોતાના પ્રેમની સંભાળ લેવાનું ચુકાય ન જાય એ જોજો.

પાણીનું રેશનીંગ

મિત્રો, ગયા અઠવાડિયે એક સમાચાર મળ્યા હતા કે ગુજરાતની જીવાદોરી ગણાતા સરદાર સરોવર - નર્મદા ડેમ સહીત રાજ્યના મોટાભાગના જળસ્રોતો ખાલી થવાને આરે છે. ખેડૂતોમાં ચર્ચાઓ પણ ચાલી રહી છે કે આ વર્ષે ઉનાળુ વાવેતર માટે સરકાર તરફથી પાણી મળવાની કોઈ આશા રાખી શકાય તેમ નથી. કારણ કે હજુ તો શિયાળો પૂરો ઉતાર્યો નથી ત્યાં આગળ કહ્યું તેમ રાજ્યના જલભંડારોના તળીયા દેખાવા લાગ્યા છે. આ સમસ્યા પર ચોરે-ચૌટે અને મીડિયામાં ચર્ચાઓ થવા લાગી છે.

બધા જાણે જ છે કે પાણી ક્યાંય ફેક્ટરીમાં બનાવી શકાતું નથી. પાણી મેળવવા તમામ સજીવો નદી-તળાવ, ભૂગર્ભજળ અને વરસાદ પર જ આશ્રિત છે. માનવીય ભૂલોના કારણે જાગેલા ‘ગ્લોબલ વોર્મિંગ’ નામના રાક્ષસે વરસાદને અનિયમિત કરી દીધો છે. નદી-તળાવોને પણ આપણે જાતે જ બગાડી કે પૂરી દીધા છે. અને રહી વાત ભૂગર્ભજળની...તો એ પાણીને તો ક્યારનુંય ચૂસી-ચૂસીને ઊંડા તળમાં મોકલી દીધું છે. ‘આરંભે શૂરા’ તરીકે ઓળખાતા આપણે ગુજરાતીઓએ ચેક ડેમનું તો નામ પણ કદાચ વિસારી દીધું છે. તો પછી તેની સારસંભાળ કે નવા આયોજનની વાત જ ક્યાંથી થાય.

મિત્રો, મને યાદ છે પચ્ચીસ વર્ષ પહેલા પીવા માટે જરૂરીયાત કરતા વધારે ભરેલો પાણીનો પ્યાલો પણ વડીલો દ્વારા ઠપકો અપાવી જતો. કારણકે બે-ત્રણ કિલોમીટર દૂર આવેલ ‘ડંકી’ એથી રેશનીંગ પદ્ધતિએ આણેલ પાણીનું એક ટીંપુ પણ બગડે તે પોસાય તેમ નહોતું. જ્યારે આજે અણધડ અને ભ્રષ્ટ વહીવટના ભારથી વારંવાર તુટતી કેનાલો તેની આસપાસના ખેતરોમાં ઉભા પાકની સાથે ખેડૂતોના ભવિષ્યને ડૂબાડી દે છે. સેંકડો કિલોમીટર દૂરથી કરોડોના ખર્ચે લાવવામાં આવતા આ લાખો લીટર પાણીનો વેડફાટ કોના ખાતે માંડીશું?

ઉપાય એક જ છે કે પાણીનો ધન સમજીને ઉપયોગ કરીએ બસ. આપણી નહીતો આપણા સંતાનોની આવતીકાલ માટે પાણીની બચત કે કરકસર કરીએ. ઉદારતા અને ઉડાઉપણાનો ફરક સમજીએ. ઘરવપરાશમાં છૂટથી ‘ઢોળતું’ પાણી, ખેતરોમાં અપાતું ‘રેળ પિયત’નું પાણી, નળ-પાઈપમાંથી ‘લીકેજ’ થતું પાણી વગેરેને જો અટકાવવાનો પ્રયત્ન કરીશું તો ‘કંઇક’ પરિણામ ચોક્કસ આવશે. માત્ર વાતો કરવાથી કશું વળવાનું નથી.

મિત્રો, આગામી ૧૩ ફેબ્રુઆરીના રોજ મહાશિવરાત્રી પર્વ આવી રહ્યું છે ત્યારે, સ્વર્ગથી અવતરેલી ગંગાના પ્રવાહને પોતાની જટામાં સાચવી લઇ, જરૂર મુજબ પ્રવાહિત કરનાર ભગવાન શિવની કૃપાથી આપણા દેશમાં ‘જલજાગૃતિ’ આવે તેવી શુભકામનાઓ સાથે...